خراش اندومتر یکی از روش‌های پزشکی است که در آن لایه سطحی پوشش داخلی رحم به‌صورت کنترل‌شده تراشیده می‌شود. این روش معمولاً برای بهبود شانس لانه‌گزینی جنین در افرادی که دچار شکست مکرر در لانه‌گزینی شده‌اند، انجام می‌شود. با این حال، هنوز پرسش‌های زیادی در مورد تأثیر واقعی این روش بر باروری، نحوه عملکرد آن و شرایط مناسب برای انجام آن وجود دارد. آیا خراش اندومتر واقعاً می‌تواند احتمال بارداری را افزایش دهد، یا این روش تنها در برخی موارد خاص مؤثر است؟ پاسخ این سوالات را در این مطلب بخوانید!
خراش اندومتر؛ راهی برای افزایش شانس لانه‌گزینی
خراش اندومتر چیست؟
خراش اندومتر روشی است که در آن لایه داخلی رحم (اندومتر) به‌طور کنترل‌شده و سطحی تحریک یا تراشیده می‌شود تا شانس لانه‌گزینی جنین افزایش یابد. این فرآیند معمولاً با استفاده از یک ابزار کوچک مانند کاتتر یا یک وسیله مخصوص نمونه‌برداری انجام می‌شود و هدف آن، ایجاد یک پاسخ ترمیمی در بافت اندومتر است. تصور می‌شود که این تحریک باعث افزایش جریان خون در رحم و آزاد شدن فاکتورهای رشد و ترمیمی می‌شود که محیط مناسبتری برای پذیرش جنین فراهم می‌کنند.
آیا خراش اندومتر به افزایش شانس بارداری کمک می‌کند؟
تحقیقات نشان داده است که خراش اندومتر می‌تواند در برخی زنان که دچار شکست مکرر در لانه‌گزینی جنین شده‌اند، تأثیر مثبتی داشته باشد. فرضیه اصلی این است که ایجاد یک آسیب جزئی در اندومتر، فرآیند ترمیم را تحریک کرده و فاکتورهای رشد و مواد التهابی خاصی را فعال می‌کند که ممکن است به بهبود پذیرش جنین در رحم کمک کنند. همچنین، این روش می‌تواند باعث افزایش جریان خون در رحم شود که برای لانه‌گزینی موفق ضروری است.
با این حال، اثربخشی این روش هنوز به‌طور قطعی اثبات نشده و همه زنان به یک اندازه از آن سود نمی‌برند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که خراش اندومتر در زنانی که چندین بار در IVF شکست خورده‌اند، می‌تواند مفید باشد، اما در زنانی که برای اولین بار IVF انجام می‌دهند، ممکن است تأثیر قابل‌توجهی نداشته باشد.
بنابراین، تصمیم‌گیری درباره انجام این روش باید بر اساس نظر پزشک متخصص و شرایط خاص هر فرد انجام شود. پزشک معمولاً بر اساس تاریخچه باروری، ضخامت اندومتر و نتایج درمان‌های قبلی تصمیم می‌گیرد که آیا خراش اندومتر می‌تواند برای درمان ناباروری فرد مفید باشد یا خیر.
بهترین زمان انجام خراش اندومتر چه موقع است؟
زمان‌بندی انجام خراش اندومتر یکی از نکات مهمی است که می‌تواند بر نتیجه درمان تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان داده‌اند که بهترین زمان برای انجام این روش، معمولاً در چرخه قاعدگی قبل از شروع درمان IVF است.
برخی پزشکان توصیه می‌کنند که خراش اندومتر در فاز لوتئال (حدود یک هفته قبل از شروع قاعدگی) انجام شود، زیرا در این زمان رحم در حال آماده‌سازی برای دوره بعدی است و پاسخ ترمیمی ناشی از خراش، در چرخه بعدی می‌تواند به بهبود شرایط لانه‌گزینی کمک کند.
در مواردی که زنانی چندین بار در انتقال جنین ناموفق بوده‌اند، بهترین متخصص زنان و زایمان ممکن است روش‌های مختلفی را امتحان کند و بسته به شرایط فردی، زمان دقیق انجام خراش را تعیین کند. بنابراین، توصیه می‌شود پیش از انجام این روش، با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین زمان‌بندی بر اساس وضعیت هورمونی و سیکل قاعدگی شما مشخص شود.
خراش اندومتر چگونه انجام می شود؟
برای انجام خراش اندومتر، پزشک ابتدا بیمار را در موقعیت معاینه زنان قرار می‌دهد و با استفاده از اسپکولوم، دهانه رحم را به‌آرامی باز می‌کند. سپس یک ابزار باریک و انعطاف‌پذیر مانند کاتتر یا پیپل را از طریق دهانه رحم وارد حفره رحم کرده و با حرکات کنترل‌شده، خراش‌های کوچکی در لایه داخلی رحم (اندومتر) ایجاد می‌کند. این خراش‌ها موجب تحریک فرآیند بازسازی بافتی و افزایش جریان خون در رحم می‌شوند. کل این فرآیند معمولاً چند دقیقه طول می‌کشد و ممکن است بیمار احساس فشار یا گرفتگی خفیفی در ناحیه لگن داشته باشد که پس از مدت کوتاهی برطرف می‌شود.
بعد از انجام خراش اندومتر چه مراقبت هایی لازم است؟
پس از انجام خراش اندومتر، رعایت برخی نکات مراقبتی به کاهش ناراحتی و بهبود سریع‌تر کمک می‌کند. ممکن است در چند روز اول، فرد دچار درد خفیف و گرفتگی شبیه به درد قاعدگی شود که می‌توان آن را با مصرف مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن کنترل کرد. همچنین لکه‌بینی و خونریزی جزئی تا چند روز طبیعی است، اما در صورت افزایش خونریزی یا مشاهده لخته‌های بزرگ، باید با پزشک مشورت کرد.
توصیه می‌شود تا ۴۸ ساعت پس از انجام خراش اندومتر از تامپون استفاده نشود و رابطه جنسی نیز انجام نگیرد تا از بروز عفونت جلوگیری شود. همچنین، استراحت نسبی در روز اول و پرهیز از انجام فعالیت‌های سنگین می‌تواند به بهبودی سریع‌تر کمک کند. در صورت بروز علائمی مانند تب، درد شدید لگنی، یا ترشحات غیرطبیعی از واژن، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
آیا خراش اندومتر عوارضی دارد؟
خراش اندومتر به‌طور کلی یک روش ایمن و کم‌تهاجمی محسوب می‌شود، اما مانند هر مداخله پزشکی، ممکن است با برخی عوارض همراه باشد. شایع‌ترین عارضه آن درد و گرفتگی خفیف تا متوسط در ناحیه لگن است که معمولاً پس از چند ساعت یا چند روز برطرف می‌شود. علاوه بر این، لکه‌بینی یا خونریزی جزئی برای چند روز طبیعی است.
عوارض جدی‌تر اما نادر شامل عفونت رحمی (اندومتریت) است که می‌تواند با علائمی مانند تب، ترشحات غیرطبیعی، و درد شدید لگنی همراه باشد. در موارد بسیار نادر، آسیب به دیواره رحم یا ایجاد زخم در اندومتر می‌تواند رخ دهد. برای کاهش خطرات، بهتر است این روش در محیط استریل و توسط یک پزشک متخصص انجام شود و بیمار تمامی مراقبت‌های پس از آن را رعایت کند.
چند روز بعد از خراش اندومتر می‌توان برای بارداری اقدام کرد؟
زمان مناسب برای اقدام به بارداری پس از خراش اندومتر معمولاً در همان سیکل بعدی قاعدگی است. بیشتر پزشکان توصیه می‌کنند که حداقل یک دوره قاعدگی طی شود تا رحم فرصت کافی برای ترمیم و آماده‌سازی داشته باشد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که احتمال بارداری در یک تا سه ماه پس از خراش اندومتر بالاتر است، زیرا این روش می‌تواند شانس لانه‌گزینی جنین را افزایش دهد.
با این حال، بهترین زمان برای اقدام به بارداری بستگی به وضعیت فرد و نظر پزشک دارد. در صورتی که فرد دچار عوارضی مانند عفونت یا خونریزی طولانی‌مدت نشود، معمولاً می‌تواند در سیکل بعدی اقدام کند. برای اطمینان بیشتر، بهتر است یک سونوگرافی یا بررسی وضعیت اندومتر توسط پزشک انجام شود تا رحم از نظر سلامت و آمادگی برای بارداری ارزیابی گردد.
نتیجه‌گیری
در آخر همانطور که گفته شد؛ خراش اندومتر یک روش کم‌تهاجمی و ایمن است که با ایجاد تحریک در لایه داخلی رحم، می‌تواند به بهبود شرایط لانه‌گزینی و افزایش شانس بارداری کمک کند. اگرچه این روش معمولاً عوارض جدی ندارد، اما رعایت مراقبت‌های بعد از آن برای جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی ضروری است. تعیین زمان مناسب برای اقدام به بارداری پس از خراش اندومتر باید تحت نظر پزشک انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد. در نهایت، این روش می‌تواند برای زنانی که دچار مشکلات ناباروری نامشخص هستند، یک گزینه موثر و مکمل سایر درمان‌های باروری باشد.