کیست تخمدان یکی از شایع‌ترین مشکلات در میان زنان در سنین باروری است. این کیست‌ها معمولاً به صورت کیسه‌هایی پر از مایع در داخل یا روی سطح تخمدان ظاهر می‌شوند. بسیاری از کیست‌ها خوش‌خیم هستند و بدون درمان خاصی از بین می‌روند اما برخی از آن‌ها می‌توانند با مشکلاتی مانند ناباروری همراه باشند. در این مقاله بررسی می‌کنیم که آیا کیست تخمدان می‌تواند باعث ناباروری شود یا خیر و چه نوع کیست‌هایی بیشتر در این زمینه تاثیرگذار هستند.
بیشتر بخوانید : درمان ناباروری
همه کیست‌ها باعث ناباروری نمی‌شوند!
باید توجه داشت که همه کیست‌های تخمدان منجر به ناباروری نمی‌شوند. در بسیاری از موارد کیست‌ها عملکردی هستند و در طول چرخه قاعدگی به‌طور طبیعی تشکیل شده و بعد از چند هفته بدون مداخله خاصی برطرف می‌شوند. اما در بعضی شرایط خاص نوع کیست و محل آن می‌تواند در فرآیند تخمک‌گذاری یا سلامت تخمدان اختلال ایجاد کند.
کیست‌هایی که می‌توانند باعث ناباروری شوند؟
۱. کیست آندومتریوما
آندومتریوما نوعی کیست تخمدانی است که به دلیل بیماری آندومتریوز به وجود می‌آید. در این بیماری بافتی شبیه به پوشش داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند که معمولاً به تخمدان می‌رسد و منجر به تشکیل کیست‌های شکلاتی رنگ میشود. این نوع کیست می‌تواند با التهاب و چسبندگی در لگن باعث کاهش کیفیت تخمک و اختلال در روند باروری شود.
۲. کیست‌های ناشی از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS یکی از مهم‌ترین دلایل ناباروری ناشی از کیست تخمدان است. در این وضعیت، تخمدان‌ها فولیکول‌های زیادی دارند که نمی‌توانند به تخمک بالغ تبدیل شوند. اختلال در تخمک‌گذاری و بی‌نظمی قاعدگی از جمله دلایل اصلی ناباروری در مبتلایان به این سندرم است.
۳. کیست‌های ماندگار عملکردی
در برخی موارد کیست‌هایی که به طور طبیعی در روند قاعدگی تشکیل می‌شوند ممکن است ماندگار شوند و در عملکرد طبیعی تخمدان اختلال ایجاد کنند. این وضعیت در زنانی که اختلالات هورمونی دارند بیشتر دیده میشود و می‌تواند باعث بی‌نظمی تخمک‌گذاری شود.
۴. کیست‌های بزرگ یا پیچیده
برخی کیست‌ها مانند کیست درموئید یا کیست‌های پیچیده دیگر ممکن است به دلیل اندازه یا ساختارشان عملکرد تخمدان را مختل کنند. این کیست‌ها در صورت بزرگ بودن ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند که در برخی موارد منجر به آسیب بخشی از تخمدان میشود و در نتیجه می‌تواند روی قدرت باروری اثر بگذارد.
علائم هشداردهنده کیست تخمدان
- دردهای مزمن لگنی
- خونریزی‌های نامنظم
- احساس فشار یا سنگینی در پایین شکم
- بی‌نظمی در چرخه قاعدگی
- مشکلات در بارداری
تشخیص و درمان
تشخیص کیست تخمدان معمولاً با سونوگرافی واژینال انجام میشود. بسته به نوع کیست، اندازه و علائم همراه، درمان متفاوت است. در موارد ساده ممکن است فقط نیاز به پیگیری باشد ولی در کیست‌های تاثیرگذار بر باروری درمان شامل موارد زیر است:
- داروهای تنظیم‌کننده هورمون
- تغییر سبک زندگی مخصوصاً در PCOS
- جراحی لاپاراسکوپی در موارد خاص
جمع‌بندی
اگرچه وجود کیست تخمدان همیشه به معنای ناباروری نیست اما برخی انواع خاص آن می‌توانند تأثیر منفی بر باروری داشته باشند. تشخیص زودهنگام، پیگیری منظم و مراجعه به پزشک متخصص زنان می‌تواند نقش مهمی در حفظ سلامت باروری زنان داشته باشد.