یکی از مهم‌ترین مراحل در درمان ناباروری، تشخیص دقیق علت آن است. ناباروری می‌تواند دلایل مختلفی در زنان یا مردان داشته باشد و تنها از طریق بررسی‌های پزشکی دقیق می‌توان راه درمان را تعیین کرد. انجام مجموعه‌ای از آزمایش‌های تخصصی، نخستین گام در این مسیر است. در این مقاله با آزمایش‌های لازم برای تشخیص ناباروری در زنان و مردان آشنا می‌شوید تا با آگاهی بیشتر، روند درمان را آغاز کنید.
چرا انجام آزمایش ناباروری ضروری است؟
بسیاری از زوج‌ها زمانی متوجه مشکل ناباروری می‌شوند که پس از یک سال تلاش برای بارداری، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. در این مرحله پزشک با درخواست آزمایش‌های دقیق، وضعیت باروری هر دو طرف را بررسی می‌کند. تشخیص سریع و علمی علت ناباروری می‌تواند از صرف زمان، هزینه و استرس‌های غیرضروری جلوگیری کند. از طرف دیگر، برخی بیماری‌های پنهان مانند اختلالات هورمونی یا انسداد لوله‌ها تنها با بررسی‌های تخصصی قابل شناسایی‌اند.
بیشتر بخوانید : کیست تخمدان و ناباروری
آزمایش‌های تشخیص ناباروری در مردان
برای بررسی باروری مردان، چند آزمایش کلیدی وجود دارد که اغلب در مراحل ابتدایی تجویز می‌شوند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- آزمایش اسپرموگرام (بررسی مایع منی): این تست تعداد، تحرک، شکل و کیفیت اسپرم را ارزیابی می‌کند. یکی از پایه‌ای‌ترین و مهم‌ترین تست‌های ناباروری مردان است.
- آزمایش هورمونی (FSH، LH، تستوسترون): برای بررسی عملکرد بیضه‌ها و غدد درون‌ریز. اختلال در این هورمون‌ها می‌تواند موجب کاهش کیفیت اسپرم شود.
- آزمایش ژنتیک: در مواردی که علت مشخصی یافت نشود، بررسی اختلالات کروموزومی توصیه می‌شود.
- سونوگرافی بیضه: برای بررسی انسداد، واریس بیضه (واریکوسل) و ساختار بیضه‌ها کاربرد دارد.
آزمایش‌های تشخیص ناباروری در زنان
در زنان، روند بررسی گسترده‌تر و گاه پیچیده‌تر است. پزشک بسته به شرایط جسمی، سابقه قاعدگی و علائم بالینی، آزمایش‌های زیر را ممکن است تجویز کند:
- آزمایش‌های هورمونی (FSH، LH، پرولاکتین، AMH، TSH): بررسی دقیق وضعیت تخمدان‌ها، تخمک‌گذاری و عملکرد تیروئید.
- سونوگرافی ترانس واژینال: برای بررسی فولیکول‌ها، تخمدان‌ها، رحم و آندومتر. این روش یکی از کلیدی‌ترین ابزارهای تشخیص مشکلات ساختاری است.
- هیستروسالپنگوگرافی (HSG): عکسبرداری از رحم و لوله‌های فالوپ برای بررسی انسداد یا ناهنجاری‌های داخلی.
- آزمایش ذخیره تخمدانی (AMH): برای ارزیابی میزان تخمک باقی‌مانده در تخمدان‌ها و پیش‌بینی موفقیت در درمان‌های کمک‌باروری.
جدول مقایسه‌ای آزمایش‌های ناباروری در زنان و مردان
اکنون در جدول زیر، مهم‌ترین آزمایش‌های ناباروری در زنان و مردان را به‌صورت خلاصه و مقایسه‌ای مشاهده می‌کنید:
| نوع آزمایش | در زنان | در مردان |
|---|---|---|
| آزمایش هورمونی | FSH، LH، پرولاکتین، AMH، TSH | FSH، LH، تستوسترون |
| بررسی ساختار اندام تناسلی | سونوگرافی ترانس واژینال، HSG | سونوگرافی بیضه |
| بررسی کیفیت گامت‌ها | ذخیره تخمدانی (AMH)، فولیکول‌سنجی | آنالیز اسپرم (اسپرموگرام) |
| آزمایش‌های ژنتیکی | در صورت ناهنجاری تخمک یا قاعدگی نامنظم | در صورت کاهش شدید اسپرم یا عدم وجود اسپرم |
| بررسی انسداد | HSG (انسداد لوله‌ها) | سونوگرافی و آزمایش فیزیکی برای بررسی انسداد مجرا |
اگر شما هم مدت‌هاست برای بارداری تلاش می‌کنید اما موفق نشده‌اید، بهتر است هر چه سریع‌تر با یک پزشک متخصص در زمینه ناباروری مشورت کنید. انجام آزمایش‌های لازم برای تشخیص ناباروری در زنان و مردان، گام اول برای شناخت علت اصلی مشکل و شروع درمان هدفمند است.
دکتر پروانه لک با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین روش‌های تشخیصی و سال‌ها تجربه موفق در درمان ناباروری، آماده ارائه بهترین خدمات به زوج‌های عزیز است.
بیشتر بخوانید : پولیپ رحم و ناباروری